Boorn & Boerschop 2022-03: ‘OP ZIEN TWENTS’ e-zegd en e-schreeven – Rubriek in de Twentse taal –

geplaatst in: Boorn & Boerschop, Publicatie | 0

Auteur: Leo Leurink

Um te beginnnen wik evven stistoan biej het oet de tied kommen van Johan Kwast, al joaren laank nen vasten platschriever in dit blad en ok in ’n Bodbreef, het blad van ’n Kreenk vuur de Twentse sproak. Tot an zien 90e joar hef Johan ziene verhalen e-schreeven, met boetengewone mooie Twentse oetdrukkingen, dee’j rechtervoort bienoa nich meer heurt. Noch nich zo lang e-leden verscheen der ‘n klook book van Johan met vieftig van ziene verhalen. Nich zo as gebroekelijk in gedrukte voorm, mer met ziene haand e-schreeven teksten. Zoas dat biej Johan gewoon was
allens in heufdletter! De titel van zien book heet dan ok ‘Tusken doem en wiesvinger’. Johan schreef nich eankel oaver vrooger mer ok oaver zien daagnse doon en loaten in dizze tied. Het gloepens mooi beschreevene vertealsel ‘Remmen man!’,‘n vuurval met zienen schootmobile is doar ’n heel raak veurbeeld van. Johan was ok met hert en zeel midweenterhoornbloazer en deu van jongs of an fanatiek an atletiek, vuural hardloopen. De weenterdag deu hee geern met an schaatsloopwedstrieden. Hee mog wal es dik doon oaver ziene prestaties, mer dat wilt wiej em hierbiej geern vergeaven, umdat hee der zo mooi oaver schreef. Wiej zölt ziene verhalen, in ’t verscheet, wal missen, mer goddaank hew nog wat van em op de plaank liggen en köw oet zien noageloaten weark nog nog nich eerder in dit blad verschenen verhalen in de kommende tied opnemmen.
Johan, nog healder biew leaven, is biejnoa 91 joar oald wöddn.

Afb. 01: In memoriam Johan Kwast

Wieder in dizze rubriek vanzölf ‘n verhaal oet ‘t noageloaten weark van Johan Kwast. Van miene kaant dizze moal mien zich op de hedendaagnse zörgelijke economische tieden. As ik dit schrief (half oktober) wödt de zoargen met ’n dag slimmer! ’t Is nich te hoppen, da’w in december, as Boorn en Boerschop biej de leu op de mat valt, het blad mut leazen met de musse op ‘t heufd en met ne duffelsen jas an en doarbiej met ‘n c.v.-kettel op ’n heel leag pitje. Ik hoppe met oew, da’w ’n braand en de wöarmte der inhoolt.

Den ‘Looien Kelendel’

‘Alie van ‘’n Kreenk’ hef de Johanneskeark wier mooi vol kregen.Gert Jan oet Maarkel brech dit moal ’t verhaal ‘‘t (K)ool Testament’. Wee eerder de stukke van em ‘ezeen heft, is vaste wier van de petiej.
’n Noazit is in ’t angreanzende Kulturhus en ok doar zit ’t vol. Kuieriej met bekeanden en onbekeande leu genog. De tied vlög. In de rappigheid heb ik der ok nog twee moal mien verhalenbook ‘Tusken doem en wiesvinger’ an de man ‘e brach. ’n Middag is good besteed.
As ik in ’n Panda stap, zit miej niks in de weg um miejzelf ees good te doon an nen loempia van ’n Chinees. ’t Möt der mear ’n moal of.
Noa dree langen dree kotten wochen, ik met ’n loempia op ’t hoes opan. Hebt ze mie der ok nog ne lap kroepoek bie doan? Of is ’t ne deuze steernflikkers? Och, ’t döt der nich zovöl too. Ik pak oet.
Kroepoek blik nen groten rooien joarkelender te wean. Mooi verpakt, dat wal. ‘k Heb zölf nen umlegkelender van de baank en gin verlet an zo’n soepding. Elk joar gooit ze oe wier dood met ’n geval woar gin Meanske op zit te wochen. Good bedoeld, mear zollen dee Chinezen nog aaltied nich duur hebben dat ze de leu hier opzadelt met spul dat gin meanske broekt?
Hoo wörd ik dat onding wier kwiet? ’n Zön oet Boorn zal voort zeggen: ”Vot der met!” Joa, Joa.
’t Mag wean da’k ‘m biej de dochter in Hengel, woar ik eenmoal in de wekke hen etten goa, heanig slieten kan? Joa, mear ok doar wördt-e rap verdan bonsjoerd. Binnen de kotste keren is mienen kleanzön de klos. Ok hee dech: ”Hoo kom ik der geschikt of?”

Afb. 02:

As wie den Eersten Kersdag te hoop ’t lekkere etten achter de kneup hebt, keump-e met nen kleanen kwis op de proppen. Gin makkelijke vroagen woar hee oons ’n kop oawer löt brekken. Wus ieleu dat de Finse taal völ invlood van ’t Hongaard hef? Der is ok een mooi prieske an verbeunden. Loat ik noe den kwis winnen en ieleu veult em al: opa geet wier met dee rooie lap op de kökken an. Moargen et ik biej ’n oolsten oet ’t nus, in ’n ‘kop van Oaweriessel’.
Mienen schoonzön haalt miej of. In ’t hengoan effen oawer Heino, mien book biej nen dienskameroad achter de duur hen schoewen en dan geet ’t verdan noar ’t oale Haandelsstadje.
De beare kleandochters bint ok in Blokziel. ’n Oolsten hef ne goo baan biej de Rabobaank in Londen, dus an bettere kelenders gin gebrek. Den jongsten en euren Thomas bint van Amsterdam kömmen. Zee is diëtiste, zeait mear: wearkt vuur Schroalhans. Hee zoch et hogerop, is piloot bie de KLM.
As wiej Thomas noe ees den kelender ansmeert! Thomas, ne vromme, verneamstige jong, zöt der voort wat in. Zo te zeen is-e der nog bliej met ok, mear ie zeet em deanken.
Oawer ’n dag of wat vlög hee noar Hongkong en ik weet wal vuur vaste dat hee den ‘looien kelendel’, den ’t votsmieten nog nich weard is, daor wal kwiet wördt.

Of de Chinezen der bliej met bint, is ’n aander verhaal. Afijn, één ding is duudelijk: ’t prebleem lig noe woar ’t heurt!

Afb. 03:

1 januari 2020 Boorn, ‘t Dijkhuis 131

Johan Kwast

Limericks

Stikstof-oetstoot verbod

Nen nogal löslievigen veeboer oet Boorn,
dörf genne weend meer te laoten goan.
Naar bang vuur te völ stikstof-oetstoot,
knippe de billen stief an mekaar, den bloot.
I.p.v. loaten goan, lötte noe de weend stoan

Afb. 04:

Recht van oaverweg !

Afb. 05:

Nen onbekwoamen vearkensmester oet Zwijndrecht
kwam duur te völ borrels biejnoa oonder’n trein terecht.
Op ne spoorwegoavergaank den nig was bewaakt
krabbeln hee wier op de been en reup ’n luk geraakt:
“Trots recht van oaverweg wödt ik hier hoast plat-elegd”.

n Gammel(ker) boertje

’n Nöttelig kötterboertje oet Gammelke
zat met ne leuge maag den rammelde.
Höngerig gung-e noar ‘t hoonderhok
en greep klabats ne hen van ’n stok !
Nig de boer, mear noe de hen den jammerde.

Afb. 06:

Leo Leurink

Het geet nig best met de economie !

Eerst de corona-elleande, doarnoa ’n oorlog in Oekraïne. Van beide bint wiej trouwens nog nich of, met as gevoalg groezelig hoge braandstofpriezen. ‘n Noaslep doarvan is dat ’t leavensoonderhoald slim köstelijk wödt en het geald oe de knip oet vlög.
Doarbiej komp nog dat ’t vuurjoar en ’t zommer körkdreug en gloepens heet is wes. De tuffel in mien greuntehöfke köj biej wieze van sprekken hoast gebroaden oet ’t oetgedreugde zaand gaddern.
’t Was al verdan pappen en nat hoalden. As ‘t met de dreugte zo verdan geet, dan krieg wiej òk nog gebrek an water en betaalt wiej òk doarvuur de heufdpries.
Biej al dizzen kommer en kwel, hieroonder sprekweurdelijk samen-evat, köj wa opmaken dat nich eankel de kappers met de haande in ’t hoar zit. Al völ eerder bint, zowal de tabaksweenkeliers as de rokers duur de hoge accijns, de sigaar!
Umdat hier van ’t zommer hoast gen reagen is vallen is ‘t water in oonze rivieren almear wieder zakt, woarduur de binnenschippers heanigan an leager wal raakt. De zwembaden hebt wa genog water, mer um dat waarm te hoolden is ‘t duur de hoge gaspriezen hoast nich meer te betalen.
Zoodöanig könt de badmeisters ’t heufd nig meer boaven water hoalden. Mer as heur ’t water tot an de lippen kompt, wat dan? Da’s nich te hoppen, zear de keerl, dee badmeesters könt wal zwemmen, mer ik kan’t nich !!

Noe ‘k toch oawwer water heb, de Noordzeevissers vist benaamd um ‘n ‘Brexit’ al ’n tiedje in troebel water en doarduur vist ze ok wal is achter ’t net.
En dan nog den belabberden toostaand op Schiphol; doar köj net zo lang wochen tot da’j ’n oons weagt. Het lik miej wal wat vuur te dikke leu dee geern wilt ofvallen! Toch mut ‘t nich länger doeren of Schiphol zien hele spilke vlög de locht in! Mer dat in de locht vleegen gef nóg meer stikstof!!

Afb. 07: Stikstofproblemen: Tied dat de boeren de koo biej de heurns vat? Of nich de boeren, mer mut de regering ‘t doon? Ik deank beide?

Het zol können dat de caféterrassen doarum zo vol zit? Mer dat boeten zitten is noe, met of zoonder energie vrettende straalkachels an de muur, wal vuurbiej Ik deank dat de terrasklaanten noe-en-verdan wal binnen zit en duur de roeten noar boeten kiekt. Dat leste könt zee better doon dan te deep in ’t gleaske kieken, want de consumptiepriezen in de horeca bint nwies de heugte ingoan. De heel dörstigen mut noe ’t gelag betalen!
Afein, met ’t oog op ’n oorlog in Oekraïne, ma’w toch rap hoppen dat ‘r doar gin schot meer inzit !!!

Leo Leurink

Nen tochtigen koo

Nen kearl den nich bekeand was met ‘t leavn op de boerderiej, vreug zich of wat tochtigheid met nen koo te maakn hef.
‘t Antwoord was: “Dan mö-j dit deur een dee ‘t wet deskundig oet loatn legn.”
Dow vreug ‘t an nen boer: “Heeft die tochtigheid iets met wind of storm te maken?” ‘n Boer bekeek em en zear, zoonder van de wies te raakn: “Niks met de weend, meer van ópweending kö-j better zegn.”

Uit het archief van Jan Homan

Afb. 08: Jan Homan (met de haand hoog) en de koo veur de Aegidiusschool in Hettem

Twente het joar deur

Had blös de weend en ’t losse zaand
stöf oawer de akkers en de weai’jn
De weentervo’st regeert het laand
met hier en doar wat zwatte kraei’jn
Meer as dan ’s oaven’s de weend zich leg
komt vlökskes noar benee
Zee dwerrelt zacht op hoes en weg,
oawerdekt het Twentse laand met snee

De sneeklökskes bint oetebleujt,
loat treusteloos de köpkes valn
In ’t grös woar leantebloomn greu’jt
dawwelt ‘t vee noe oet de staln
As de vöggel zingt het hoogste leed,
de boernleu gloepens drok zint
dan is het veurjoar en ie weet
dat ‘t leaven wier van niejs begint

In het oosten komp met goolden glood
de zommerzun het laand verwaarmn
Hee zal dit laand, mien mooderschoot,
met ziene stroaln vast umaarmn
In ’n schaa ligt lui de beest te dreumn
hoog steet de zun en braand
Geroeske stearft weg achter de beumn
Wat blif is rös in ’t Twentelaand

De zun zakt weg, langzaam in de eerd
‘t Schiensel van de moan in ’t niej
valt deur de beumn op hoes en heerd
en oawer ’t oale Twentse laand van miej
Van de akkers stiegt de slu’jers op
Zint dat non Witte wieven?
De herfstweend spölt mie um de kop
O, kon ’t meer altied zo blieven.

Benny Nijhof

(–> naar PDF-versie van deze publicatie)

(–> naar Inhoudsopgave 2022-03)

(–> naar Boorn & Boerschop pagina)