Auteur: Martin Thiehatten
Wie vanaf de spoorwegovergang de Deldensestraat op rijdt, ziet aan de linkerkant een rij woningen staan, die in de volksmond de Rode Lap worden genoemd. Daar weer naast staat op nummer 56 de fietsenzaak van Weijenborg. Op de hoek staat op nummer 74 cafetaria ’t Heukske. Tussen Weijenborg en ’t Heukske staat op nummer 64 een woonhuis, waarvan de bewoners op de vloer van de woonkamer sporen hebben gezien, die veronderstellen dat daar een toonbank moet hebben gestaan. Reden om dieper in de historie van dat deel van de Deldensestraat te graven.
De coöperatie in Borne
Bij navraag blijkt, dat aan Deldensestraat 64 ooit een kruidenierswinkel was gevestigd. Het was een filiaal van de “Coöperatieve verbruiksvereniging Borne”, opgericht in 1914(1) De coöperatie gaat zich na de oprichting vestigen in het pand Nieuwe Kerkstraat 28. Chef op de winkel wordt dhr. Rook, die later een eigen zaak in kruidenierswaren begint aan de Almelosestraat(2).
In het woonhuis aan de Tichelweg 1-3 komt een filiaal met als chef Lodewijk Wessels(3). In 1919 laat de coöperatie een pand bouwen aan de huidige Stationsstraat 44 met als chef Hendrik Jan Rook. In 1928 komt Frans Simonetti in dienst bij de coöperatie.
In 1933 koopt de coöperatie het dubbele woonhuis Deldensestraat 62-64. Op 9 mei wordt de verbouwing van het pand tot winkel en woonhuis aanbesteed door architect F. Jansen(4). Nummer 64 wordt verbouwd tot winkel en de opening volgt op 30 september 1934(5).
Per 1 januari 1939 krijgt Frans Simonetti samen met Frans Beune de verantwoording voor de “controle-rekening en den goeden gang van zaken”. Ze krijgen de gezamenlijke leiding van de zaak(6). Niet bekend, maar waarschijnlijk, wordt Frans Beune dan chef aan de Stationsstraat en Frans Simonetti aan de Deldensestraat.
In 1960 wordt het interieur van de winkel aan de Deldensestraat 64 gemoderniseerd en wordt het winkeloppervlak zo ongeveer verdubbeld. Tijdens de verbouwing kan de winkel doorgaan in het woonhuis op nummer 62.
In 1962 verkoopt de coöperatie het pand Stationsstraat 44 aan T.J. de Boer, die er een meubelzaak vestigt. Als Frans Simonetti in 1963 overlijdt, gaat zijn opvolger nog een klein jaar door. Dan stopt de coöperatie in Borne, nadat ze al in 1960 is gefuseerd met de Coöperatieve bakkerij en verbruiksvereniging “Volksbelang” U.A. te Hengelo(7).
In de jaren na de eeuwwisseling rond 1900 ontstonden in Borne een neutrale en een R.K. coöperatie “Ons belang”, die aan de Hofstraat stond. Hoewel de inwoners alleen bij de coöperatie van hun eigen religie kochten, werden de coöperaties bevoorraad vanuit dezelfde groothandel, HAKA in Hengelo. De verschillende religies aten dus oecumenisch uit dezelfde ruif, zonder het zelf te weten.
Het door de coöperaties verkochte brood kwam uit hun eigen bakkerijen. Door de opkomst na 1960 van de supermarkten wordt de concurrentie te groot voor de coöperaties in Borne en elders in het land en geleidelijk verdwijnen ze allemaal.
Frans Simonetti (1910-1963)
Frans Simonetti is van 1924 tot 1928 in dienst bij de kruidenier Rook aan de Almeloseweg. Frans heeft daar het vak goed geleerd, want bij zijn vertrek krijgt hij een keurig getuigschrift mee.
Frans staat goed bekend in de buurt. Veel van zijn klanten wonen aan de Deldensestraat in “De Rode Lap”. De huizen worden zo genoemd, omdat ze rode dakpannen hebben. Zij komen op zondag rustig voor een pakje boter naar zijn huis. Frans woont aan de Van Cleeffstraat en gaat voor zijn klanten graag op zondag even naar de winkel. Zijn echtgenote vindt het niet altijd fijn, dat Frans op zondag voor een pakje boter naar de winkel gaat, maar hij zegt dan: “Het zijn wel mijn klanten”. Het zijn grote gezinnen daar in “De Rode Lap” en Frans, die bekend staat als “Frans van de Coöperatie” weet, dat zijn klanten gek met hem zijn. Dat wil hij graag zo houden.
Het lot neemt voor Frans een tragische wending. Op zekere dag bemerkt hij, dat in zijn winkel steeds kleine hoeveelheden van de waren zijn verdwenen. Bij het opstellen van de balansen blijken regelmatig tekorten. Ook het geld in de kassa is vaak iets te weinig. Maar sporen van inbraak zijn niet te ontdekken. Hij maakt zich grote zorgen. Het zou toch niet door zijn eigen gezinsleden worden gedaan? In 1963 wordt Frans getroffen door een herseninfarct en na twee weken overlijdt hij, 53 jaar oud(6).
Zijn opvolger bemerkt na korte tijd ook dat er spullen missen. Hij schakelt de politie in en samen gaan ze een aantal nachten in de winkel posten. Na een tijdje is het raak. De deur gaat open, er komt iemand binnen. Nadat deze nachtelijke klant een aantal tassen heeft volgestopt wordt deze door de politie opgepakt: op heterdaad betrapt. Het blijkt het meisje H.W. uit de buurt te zijn, die van het winkelmeisje een sleutel van de achterdeur heeft gekregen.
Het hele gebeuren komt uitgebreid in de Twentse Courant. De familie Simonetti is blij met deze vangst, want ook zij hadden de verdenking op zich gekregen. Zijn deze diefstallen de directe oorzaak geweest van het overlijden van hun op 6 januari 1910 geboren echtgenoot en vader?
De panden naast de coöperatie
Rechts naast de winkel aan de Deldensestraat woonde op nummer 68 de schilder Klooster, die in de jaren 1970 is verhuisd naar de Kerkedennen. Daar weer naast woonde op nummer 70 de familie Kerkhoven, die een sigarenzaak had. Deze zaak is later overgenomen door Bennie Withag. Nadat de familie Withag is verhuisd, is daar de familie van Leuteren gaan wonen.
Daar weer naast stond op nummer 74 de slagerij van Morshuis in het pand, waarin nu een cafetaria is gevestigd.
Het pand, waar de coöperatie haar eerste filiaal had, stond aan de Tichelweg waar deze op de Deldensestraat uitkomt. Dit pand is later afgebroken bij de aanleg van de straat De Dreef, waarbij ook de toegang tot de Tichelweg is verlegd.
Noten
- Bornse Courant 1924
- Interview G. van Wezel
- Kiek toch ‘s! 1988, door Drs. G.P. ter Braak en H. Noordhuis
- Bornse Courant 1933
- Bornse Courant 1934
- Interview fam. Simonetti
- Boorn & Boerschop nr. 2011-1 Middenstand en middenstanders, van Anja Tanke
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2014-01)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)