Auteur: Redactie
De fietstochten tijdens de Open Monumentendagen werden gehouden op 13 september j.1. en een dag later, speciaal voor leden van de Heemkundevereniging, herhaald. Er werd gefietst onder prachtige weersomstandigheden en de deelname liet niets te wensen over. Het landelijke monumententhema was dit jaar “Boerenbouw, monumenten van het agrarisch bedrijf’. Met een uitgebreide routebeschrijving kon men een aantal boerderijen, gelegen aan de noord- en westkant van Borne, vinden en bezichtigen. Bedoelde boerderijen worden hierna in korte beschrijvingen, in de volgorde van de fietstocht, vermeld. Er werd gestart bij Erve Mösselboer, de boerderij van Hassels Mönning, aan de Watertorenstraat nabij de Meijershof.
Erve Mösselboer, was vroeger een bodegoed van de Meijershof. Voor de bisschop van Utrecht, die de landerijen hier tot ongeveer 1650 in zijn bezit had, moest deze boer bestuurlijke opdrachten uitvoeren zoals b.v. het innen van belastingen. Vroeger behoorde dit erf aan de familie Morselt, nu aan Hassels Mönning. Het is een Saksische boerderijtype. De gevel is verbouwd in 1907. De landbouwschuur is van 1773 en is in 2003 gerestaureerd.
Erve Veldhuis, wordt thans bewoond door de familie Blenke. De huidige boerderij is in 1919 gebouwd door aannemer Reef te Oldenzaal. Het opvallende voorhuis is dwars geplaatst op het bedrijfsgedeelte. De oorspronkelijke boerderij stond vroeger op een andere, nabijgelegen, plaats.
Erve Bartelink, wordt bewoond door de familie Ter Keurs en is een Rijksmonument bestaande uit een dwarshuisboerderij met schuur en gelegen aan het einde van een prachtige oprijlaan.
Op het terrein staat nog een Rijksmonument n.l. het z.g. “Juffershuis”, dat als schuilkerk/pastorie gediend heeft. De huidige boerderij is van 1906 en is in opdracht van de familie Meyling, de toenmalige eigenaar van de Hengelose bierbrouwerij, ontworpen door de architecten Van der Goot en Kruisweg te Hengelo. De boerderij heeft een zadeldak met wolfs-einden, windveren en een makelaar en is gedekt met bouletpannen. Het woongedeelte is aan de schuur vast gebouwd zodat het grondplan een kruis vormt. De schuur is gedekt met muldepannen.
Boerderij Rabo H. Schele, 1939 (erve Bosker), wordt bewoond door de familie Ter Keurs. In deze boerderij was tijdens de Open Monumentendagen een tentoonstelling over Weleveld ingericht. U kon hier de geschiedenis van deze havezate zien en erover horen, onder het genot van een slokje van het huis.
Erve Bruggeman wordt bewoond door de familie Ter Keurs en is onderdeel van het landgoed Weleveld. De boerderij die er nu staat werd in 1918 gebouwd door architect Hanrath te Hilversum nadat de vorige boerderij was afgebrand. Bij die brand bleef een schuur behouden. Deze schuur heeft een gebint uit de 17° eeuw en is de enige overgebleven schuur in zijn soort, aldus Mw. Kwint-Hänisch ten Cate, eigenaresse van het landgoed Weleveld. Erve Bruggeman wordt al in 1475 genoemd.
Erve Bekman behoorde al sinds 1273 tot het bezit van Weleveld. Het huidige voorhuis van deze boerderij is gebouwd in neoclassicistische trant. Het bedrijfsgedeelte bevat nog delen van het vroegere oude woonhuis en er is gebintwerk uit rond 1680. De schuur ten oosten van de boerderij is een z.g. “doorrijschuur” en deze is gebouwd in 1876. Het interieur van het voornaam uitziende voorhuis heeft nog oud behang en lambriseringen. Er is ook een schouw met versieringen uit de bouwtijd. Een aanvraag is ingediend door de eigenaar (Hr. Meulenbroek) om het complex tot Rijksmonument te verklaren. De aanvraag is in behandeling. De ruime opzet van het voorhuis is indertijd waarschijnlijk gekozen om het te laten dienen voor gebruik door priesterstudenten van het Karmelietenklooster in Zenderen. Priesterstudenten, voorbestemd om later als missionaris in Brazilië te gaan werken.
Erve Zeilker is een Saksische boerderij, oorspronkelijk een z.g. “los hoes” maar in 1921 verbouwd. Er is hier nog een melkkamer over waarvan de vloer met Bentheimer zandsteen is belegd. Het gebintwerk is vroeg 17de-eeuws. Het is een van de oudste huisplaatsen in de omgeving en wordt al in 1282 genoemd als bezit van de bisschop van Utrecht. Na de tachtigjarige oorlog was het bezit van het Gewest Overijssel. In 1829 konden de toenmalige bewoners het erve aankopen. De huidige eigenaar (Hr. Welberg) heeft een verzoek ingediend om het gebouw tot Rijksmonument te verklaren. Dit i.v.m. een dringend nodige restauratie.
De Hondeborg is een boerderij die staat op een plaats die als archeologisch monument wordt aangemerkt. In de late middeleeuwen diende de toenmalige Saksische borg, een geheel door water omgeven vestingwerk, als toevluchtsoord voor de bewoners uit de omgeving.
In 1333 wordt het “huis ther Hondsborch” genoemd als leengoed van de bisschop van Utrecht. In 1610 is het bezit van Twickel. De boerderij is in 1841 gebouwd op de verlaagde en verbrede burchtheuvel. Op het terrein bevindt zich een houten schuur op bakstenen plint en een wagenschuur met driedubbele deuren. Op het erf is thans een zelfbedieningsruimte ingericht waar men koffie, thee, ijs of limonade kan bekomen (ook buiten de Open Monumentendagen).
Redactie.
Met dank aan de Gemeente Borne voor het verstrekken van de gegevens aan de Monumentencommissie.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2004-01)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)