Auteur: W.J.H. IJzereef
Het gebruik om aan bijen te gaan vertellen dat hun oude meester is overleden is al heel oud. Cato Elderink schreef al in haar boek “Twénterlaand en leu en léven”, in de uitgave van 1937, dat het bijenvolk in hoog aanzien stond en als lid van de grote boerengemeenschap mee telde. Huwelijk en sterfgeval werden daarom plechtig bij het iemenschoer aangezegd. Jammer genoeg zijn hiervan geen Twentse spreuken bewaard gebleven. Cato vertelt verder dat in Westfalen bruid en bruidegom, de toekomstige boer en boerin, door hun ouders aan het bijenvolk werden voorgesteld met de woorden:
Immen in, Immen eet,
Hier is de jonge Broed,
Immen oet, Immen an,
Hier is de jonge man.
Immeken verlote zenit,
Wenn sei nu mol Kinner kritt.
(zie P. Sartori: Westfälische Volkskunde).
Januari
De deur dicht, rööp de Moor, ’t vrös wa 25 graoden!
Men kon de bijen nu eenmaal niet binnenshuis huisvesten, maar ze hoorden er evengoed bij als het paard en de koe. Op de bruidswagen werd ook hier in Twente soms een bruidskorf meegegeven als geschenk en begin van een succesvol bijenhouden op het nieuwe erf.
Natuurlijk is ook uit het gedrag van de bijen een weersvoorspelling af te leiden. Bij aanhoudend mooi zomerweer doen de bijen tot laat in de avond, onvermoeibaar en rustig hun werk. Bij dreigend onweer daarentegen zijn ze agressief en voorafgaand aan regen zijn ze erg ijverig maar blijven dicht bij hun korven, om niet door de regen te worden overvallen.
Februari
Kan ’t ok nich oet zweet’n, zae de Bij, en wog’n op n’n sonnigen dag.
Voor de lezer die geïnteresseerd is in de bijenteelt mag ik verwijzen naar het artikel “Bijenhouden in Twente” dat is geschreven door G.M. Rading in het Jaarboek Twente 1972. Het is verlucht met veel foto’s en voorzien van een literatuurlijst. Ook met behulp van het Trefwoordenregister van de Twente Akademie is een groot aantal artikelen over bijen te vinden. Daarenboven wil ik nog graag Uw aandacht vestigen op de prachtige serie linoleumsneden (waarvan we er hier enkele afdrukken), waarmee de Enschedese kunstenares Elsbeth Cochius het jaarboek Twente 1987 opluisterde. Ze geven treffend het leven van een bijenvolk weer en worden vergezeld door zinspreuken in dialect van de Losserse imker J. B. Zwaferink ….
Van harte aanbevolen.
W.J.H. IJzereef
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar inhoudsopgave 1992-01)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)