Auteur: Bertie Velthuis
Noodkreet van pastoor Veeger
Wie kent in Twente niet het Openluchttheater Hertme? Het openluchttheater dat tegenwoordig zo’n prominente plaats inneemt in het culturele leven in onze regio. Met prachtige uitvoeringen zoals het Afrika-festival, een aantal concerten in samenwerking met poppodium Metropool, voorstellingen voor kinderen en terugvallend op haar oorsprong: af en toe Passiespelen.
Het theater is in 1955 gesticht door Pastoor J. Veeger. Gedurende 9 jaar, te beginnen in 1958, werden er met groot succes de Passiespelen gehouden. Maar de bezoekers werden eind 60-er jaren “Passie-moe”. Er werd overgegaan op kindervoorstellingen, muziekshows en circusvoorstellingen. Hoewel deze evenementen op zich goed werden bezocht, werd de financiële situatie, mede door het wegvallen van subsidies van gemeenten en de Stedenband Twente, voor het theater penibel. Dit is voor pastoor Veeger reden om half mei 1972 over te gaan tot een persoonlijke actie voor het behoud van het theater.
De reddingsactie
Pastoor Veeger heeft grote persoonlijke offers gebracht voor de bouw en instandhouding van het Openluchttheater. Hij heeft hiervoor zelfs in zijn bezit zijnde (oude) meesters, twee Breitners, te gelde gemaakt. Maar in de zomer van 1972 dreigt het complex financieel ten onder te gaan. Pastoor Veeger doet op eigen initiatief, dus niet als voorzitter van het stichtingsbestuur van het openluchttheater, een poging om dat te voorkomen. Hij kiest voor een persoonlijke actie, omdat anders de schulden van het theater door de kosten van de actie alleen maar groter zouden worden. Hij zegt dat wanneer de actie mislukt, hij het verder opgeeft. Hij laat 30.000 antwoordkaarten drukken en verspreiden. Wanneer een kaart door iemand wordt ingeleverd en fl.10,– betaald wordt hij/zij vriend van het theater en krijgt een vrijkaart gedurende het hele jaar. De antwoordkaarten worden door actiecomités in Borne en Hengelo van 10.00 uur ’s morgens tot 18.00 uur ’s avond, onder begeleiding van een geluidswagen, huis aan huis bezorgd. Ook worden antwoordkaarten in Hertme, Zenderen en Bornebroek verspreid. In de kleine dorpen worden ze ook weer opgehaald. Vanuit Borne en Hengelo moeten ze worden terug gebracht. Wanneer de actie positief is, zullen ook antwoordkaarten worden verspreid in Almelo en Oldenzaal. Ook worden er 327 bedrijven aangeschreven om elk fl. 100,– te doneren.
Het resultaat
Het volgende aantal antwoordkaarten komen binnen: (met tussen haakjes het aantal uitgegeven antwoordkaarten.) Borne 198 (3.000), Hertme 122 (127), Zenderen 56 (300), Hengelo 76 ( 23.000) en Bornerbroek 42 (300). En uit andere plaatsen gezamenlijk 12. Van de ruim 26.727 uitgegeven antwoordkaarten komen er dus (slechts) 604 binnen. Dit moet voor pastoor Veeger teleurstellend zijn geweest. Hij zegt eerder dat, bij een resultaat van 2.000 positieve reacties, “de zaak is gered”. Opvallend is het grote aantal antwoordkaarten die uit Hertme terug komen: bijna alle antwoordkaarten komen terug. Vanuit de andere dorpen en steden is de respons minimaal, met name vanuit Borne en Hengelo. Slechts 30 bedrijven reageerden; met een resultaat van fl. 2.635,–.Na aftrek van (druk)kosten resteert een bedrag van fl. 5.000,–
De reactie van Pastoor Veeger
Pastoor Veeger zegt half mei 1972 de reacties zeer bedroevend te vinden. Het gaat hem persoonlijk zeer aan het hart dat te moeten bekennen Ondanks het teleurstellende resultaat kijkt hij toch positief naar de toekomst. Het bedrag was volgens Pastoor Veeger voldoende om het openluchttheater ook het volgende seizoen op beperkte wijze te laten draaien. Het leek aanvankelijk vrijwel zeker dat in het seizoen 1973 vier voorstellingen gegeven konden worden. En voor het seizoen 1972 waren de geplande voorstellingen Swiebertje en de Wierdense Revue ook veilig gesteld. Deze voorstellingen zijn er daadwerkelijk geweest. Maar zelfs de voorstelling van Swiebertje met een bezoek van 1.500 kinderen leverde een tekort op.
Pastoor Veeger overlijdt nog hetzelfde jaar en wel op maandag 30 oktober 1972 op 81-jarige leeftijd. Cynisch genoeg is het requiem voor pastoor Veeger (voorlopig) de laatste activiteit in het openluchttheater. In 1973 zijn er geen voorstellingen.
Het uiteindelijke resultaat van de actie
Het bestuur van de Stichting Twents Openluchttheater besluit eind december 1972 de gemeente Borne te vragen om voor fl. 1.500 garant te staan. Dit bedrag is nodig om het theater ook in 1973 te laten voorbestaan. Fl 1.000 is nodig voor erfpacht, verzekering van opstallen, waterschapslasten en belastingen. Fl. 500,– is nodig voor het meest noodzakelijke onderhoud. Het Stichtingsbestuur wilde om twee redenen niet besluiten het theater te sluiten, te weten: De recente persoonlijke actie van de onlangs overleden pastoor Veeger maakt dit onwerkelijk en ze ziet mogelijkheden voor een recreatieve functie voor het theater voor de toekomstige bewoners van de wijk Lodieklanden, die de gemeente Borne in de toekomst ten oosten van de Rijksweg 35 zal bouwen.
(Met de wijk Lodieklanden wordt bedoeld: de huidige wijk Stroom Esch. De Rijksweg 35 (A35) is zoals toen gedacht, met een doortrekking vanaf het huidige knooppunt Azelo richting Oldenzaal, dus tussen Zenderen en Borne door richting het oosten, en daarmee nabij Hertme, niet aangelegd. De Rijksweg 35 is gecombineerd met de Rijksweg 1 (A1). Ze ligt thans westelijk van Borne en gaat middels de zogeheten Kardinaalshoed, tussen Borne en Hengelo, naar het oosten.)
Of de gemeente garant heeft gestaan, heb ik niet kunnen nagaan.
De actie van pastoor Veeger heeft het openluchttheater niet onmiddellijk gered. Wel is duidelijk dat mede door zijn blijvende inzet en vasthoudendheid de regio Twente nu beschikt over een prachtig openluchttheater
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2022-02)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)